Kościół w Wojanowie

Z drugiej połowy XVI wieku pochodzi dobudówka loży kolatorskiej, kaplica na osi oraz wieża. Z tego okresu pochodzą oryginalne maswerki okien kaplicy i dobudówki kolatorskiej. O połowę wieku starsze są późnogotyckie portale. Z roku 1608 pochodzi strop.

W XVIII w. do południowej ściany nawy dobudowana zostaje mała kaplica św. Agnieszki. W tym też okresie pozostałe otwory okienne uzyskują swą dzisiejszą formę. W wyglądzie zewnętrznym na uwagę zasługuje 10 kamiennych płyt nagrobnych Schaffgotschów i Zedlitzów z lat 1508 – 1633 ustawionych wzdłuż północnej ściany korpusu i wieży. Drugi zespół epitafiów zachował się wewnątrz kościoła oraz w mauzoleum, ze szczególnie wartościowym epitafium Ulricha Schaffgotscha z 1563 r.

Kościół zachował do obecnych czasów typowy układ przestrzenny ze zwężonym i niższym, dwuprzęsłowym prezbiterium, szerszą salową nawą i wieżą na osi od zachodu. Po zachowanych najstarszych datujących detalach architektonicznych, takich jak występujące w prezbiterium kolumienki międzyprzęsłowe wraz z dekoracją kapiteli, profile żeber sklepienia, które łączy zwornik, zamurowany maswerk oraz portal dawnej zakrystii i sakramentarium, można w przybliżeniu określić powstanie obecnej budowli na przełom XIII i XIV wieku.

Wewnątrz kościół, mimo utraty wspaniałego gotyckiego tryptyku z XV wieku obecnie znajdującego się w Muzeum we Wrocławiu, zachował bogate i zróżnicowane wyposażenie.

Na belce łuku tęczowego, oddzielającego prezbiterium od nawy, znajduje się późnogotycka grupa rzeźbiarska Ukrzyżowania z postaciami Matki Boskiej i Jana Ewangelisty z drugiej poł. XV w.

Z tego samego okresu pochodzi późnogotycka chrzcielnica o cylindrycznym trzonie, zdobionym motywem gałązki oliwnej. Czasza jest gładka w formie półkuli.

Na ścianie północnej prezbiterium znajdują się dwie renesansowe loże kolatorskie z drewnianymi balustradami, dekorowanymi malowanymi herbami. Poniżej empor umieszczono trochę starsze, gotycko-renesansowe stalle z malowanym zapleckiem z herbami. Centralne miejsce w prezbiterium zajmuje pochodzący z ok. 1720 r. barokowy ołtarz przedstawiający w owalnej ramie scenę Wniebowzięcia Marii i Trójcę Świętą.

Pomiędzy prezbiterium a nawą znajduje się cenna późno-renesansowa ambona z 1607 r.

Uzupełnieniem wystroju nawy są drewniane empory, malowane na płycinach balustrady wizerunki świętych, na zmianę z alegorycznymi emblematami, łączącymi symboliczne treści, które uzupełniają łacińskie sentencje odnoszące się do prawd wiary.

Niestety od dłuższego czasu stan zachowania empor kolatorskich, jak i późniejszych z nawy jest bardzo zły. Malowidła łuszczą się i odpadają. Niektóre z nich są już słabo czytelne. W ścianie zamykającej prezbiterium znajduje się małe sakramentarium o formie ostrołukowej wnęki, zamkniętej kratą, ozdobnie nitowaną na skrzyżowaniach prętów.

W kaplicy znajdującej się za prezbiterium, są drewniane renesansowe drzwi prowadzące na emporę, zdobione typowo renesansowym ornamentem groteskowym, malowanym w renesansowej tonacji en grisaille (szare w szarym).

W kaplicy południowej zachował się ołtarz św. Agnieszki z poł. XVIII w. W antependium znajduje się reliefowa scena ścięcia św. Agnieszki. W kaplicy północnej stoi nastawa w postaci owalnego obrazu Matki Boskiej z pierwszej poł. XVIII w.